ภาวะไขมันพอกตับ (Fatty liver)

ภาวะไขมันพอกตับ

เป็นภาวะที่มีไขมันสะสมในตับมากกว่าปกติ ซึ่งพบได้มากถึงร้อยละ 20 ของประชากรไทย ในระยะแรกอาจไม่ก่อให้เกิดอาการ มักตรวจพบจากการเจาะเลือดตรวจสุขภาพ หรือ อัลตราซาวนด์ช่องท้องพบมีไขมันพอกตับ แต่ถ้ามีไขมันสะสมในตับระยะยาว สามารถส่งผลเสียได้ต่างๆมากมาย อาทิ เช่น ภาวะตับอักเสบเรื้อรัง พังผืดในตับ ตับแข็งและ มะเร็งตับได้

สาเหตุของภาวะไขมันพอกตับ

1. มักพบในกลุ่มโรคเมตาบลิก เช่น ผู้ที่มีโรคประจำตัวเป็นเบาหวาน ความดันโลหิตสูงไขมันในโลหิตสูง
2. ดื่มสุรา แอลกอฮอล์
3. ภาวะน้ำหนักเกิน (BMI มากกว่าหรือเท่ากับ25 kg/m2) หรือภาวะอ้วนลงพุง (รอบพุงเกิน 90เซนติเมตรในผู้ชายหรือ เกิน 80เซนติเมตรในผู้หญิง)
4. ยาบางชนิด
5. โรคตับชนิดอื่นๆ

การวินิจฉัยภาวะไขมันพอกตับ

1. เจาะเลือดดูค่าการทำงานของตับ ว่ามีผิดปกติหรือไม่

2. อัลตราซาวนด์ช่องท้องสวนบน พบลักษณะที่เข้าได้กับภาวะไขมันพอกตับ

3. Fibroscan เป็นเครื่องมือที่สามารถช่วยประเมินปริมาณไขมันที่สะสมในตับ

รวมถึงสามารถบอกพังผืดในตับที่เกิดจากการที่มีไขมันสะสมได้อีกด้วย ข้อดีคือใช้ระยะเวลาทำไม่นาน ไม่มีผลข้างเคียง

การรักษาภาวะไขมันพอกตับ

มักรักษาตามสาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะไขมันพอกตับในผู้ป่วยแต่ละราย ที่ต่างกันไป อาทิเช่น

1. หากมีโรคประจำตัวเป็น โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง หรือไขมันในเลือดสูง ควรควบคุมโรคให้ดีด้วยการรับประทานยาตามแพทย์สั่ง และควบคุมอาหาร

2. หากมีภาวะน้ำหนักเกิน ควรลดน้ำหนัก จนกระทั่งน้ำหนักตัวลดลงจากเดิมร้อยละ 7-10

3. ออกกำลังกายเป็นประจำอย่างน้อย 150นาทีต่อสัปดาห์ โดยควรเป็นการออกกำลังกายแบบหนักปานกลาง (Moderate intensity) เช่น วิ่งเร็วพอประมาณรู้สึกเหนื่อย แต่ยังพอพูดเป็นประโยคสั้นๆได้

5. รับประทานอาหารที่มีไขมันต่ำ น้ำตาลต่ำ ลดแป้ง ขนมปัง เน้นอาหารกากใยสูง และให้พลังงานต่ำ

6. หลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ทุกชนิด

7. หากภาวะไขมันพอกตับนั้นเกิดจากยาบางชนิด ให้งดยาที่เป็นสาเหตุ