ไขมันในเลือดสูง (Hypercholesterolemia) หากอธิบายให้ตรงตัวก็คือ ภาวะที่ร่างกายมีไขมันในเลือดสูงกว่าปกติ โดยอาจมีความผิดปกติทั้งไขมัน ‘คอเลสเตอรอล’ และ ‘ไตรกลีเซอไรด์’ ซึ่งเป็นปัญหาที่พบได้บ่อยในปัจจุบัน ไม่ว่าจะเป็นวัยทำงานหรือวัยสูงอายุล้วนมีความเสี่ยงในระดับเทียบเท่ากัน ความน่ากลัวอยู่ตรงที่เมื่อมีไขมันในเลือดสูงจะไม่มีอาการใดๆ ให้สังเกตเห็น แต่หากไขมันในเลือดสูงติดต่อกันเป็นเวลานานจะทำให้หลอดเลือดแข็งตัวและตีบตัน ทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนได้ เช่น โรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด โรคหลอดเลือดสมองตีบ (อัมพฤกษ์ อัมพาต) ได้
ไขมันในเลือดสูง เกิดจากอะไร
สาเหตุการเกิดภาวะไขมันในเลือดสูงมีดังนี้
- ความผิดปกติทางกรรมพันธุ์ ส่งผลให้ร่างกายมีความบกพร่องในการเผาผลาญไขมัน
- โรคบางอย่าง เช่น โรคเบาหวาน ภาวะน้ำหนักเกินหรือโรคอ้วน ขาดฮอร์โมนจากต่อมไทรอยด์
- ผลจากการใช้ยารักษาโรคบางชนิด เช่น ยาขับปัสสาวะ สเตียรอยด์
- การรับประทานอาหารไม่ถูกหลักโภชนาการ
- ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ
อาการไขมันในเลือดสูง สังเกตได้อย่างไร
อาจกล่าวได้ว่าภาวะไขมันในเลือดสูงเป็นอีกหนึ่งภัยเงียบต่อสุขภาพ ดังที่กล่าวข้างต้นว่าผู้ที่มีไขมันในเลือดสูงผิดปกติช่วงเริ่มต้นจะไม่มีอาการแสดงใดๆ แต่บางกรณีโดยเฉพาะไขมันในเลือดที่สูงผิดปกติจากพันธุกรรม อาจทำให้ผู้ป่วยมีอาการดังนี้
- ผนังหลอดเลือดแข็ง หัวใจต้องทํางานหนักมากขึ้นเพื่อสูบฉีดเลือดให้ไปเลี้ยงทั่วร่างกายเพียงพอ เมื่อหัวใจต้องทำงานหนักเป็นระยะเวลานานจะทําให้เกิดความดันโลหิตสูง ส่งผลให้หัวใจขาดเลือดหรือเป็นอัมพาตได้
- มีปื้นเหลืองที่ผิวหนัง เช่น หนังตา ข้อศอก หัวเข่าและฝ่ามือ
- เอ็นร้อยหวายหนาตัวกว่าปกติ
- มีเส้นวงสีขาวเกิดขึ้นระหว่างขอบตาดํากับตาขาว
วิธีรักษา ไขมันในเลือดสูง
จากข้อมูลเบื้องต้นจะเห็นได้ว่า 2 ใน 5 ของสาเหตุการเกิดภาวะไขมันในเลือดสูงเกี่ยวเนื่องกับการรับประทานหารที่ไม่ถูกหลักโภชนาการ รวมถึงการดื่มแอลกอฮอล์ จึงมีวิธีการรักษาที่ต้องปฏิบัติควบคู่กันดังนี้
- ปรับพฤติกรรมการรับประทานอาหาร และออกกำลังกายอย่างเหมาะสม ฯลฯ
- การรับประทานยาลดไขมันในเลือด หากตรวจพบระดับไขมันที่เริ่มเป็นอันตรายต่อสุขภาพแพทย์จะรักษาด้วยการให้รับประทานยาลดไขมันในเลือด โดยพิจารณาจากผลการตรวจไขมันในเลือดและปัจจัยอื่นๆ ร่วมด้วย
ไขมันในเลือดสูงป้องกันได้อย่างไร?
- ควบคุมอาหาร โดยเฉพาะอาหารที่มีคอเลสเตอรอลสูง เช่น ไขมันสัตว์ ไข่แดง ปลาหมึก
- ควบคุมน้ำหนักไม่ให้อ้วนเกินไป
- หลีกเลี่ยงการดื่มสุรา เบียร์
- หลีกเลี่ยงอาหารที่ปรุงด้วยน้ำมัน เช่น อาหารทอด เจียว ควรใช้น้ำมันจากพืชแทนน้ำมันจากสัตว์ เช่น น้ำมันถั่วเหลือง น้ำมันเมล็ดดอก ทานตะวัน เป็นต้น
- รับประทานอาหารพวกผักใบเขียวต่างๆ และผลไม้ที่ให้กากใยอาหาร
- ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
ภาวะไขมันในเลือดสูง เป็นสัญญาณเตือนที่บอกกับเราว่าถึงเวลาต้องปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของตัวเราเองให้เป็นมิตรกับสุขภาพ ดังคำกล่าวที่ว่า ‘สุขภาพดีไม่มีขาย ถ้าอยากได้ต้องทำเอง’ จึงควรหมั่นใส่ใจดูแลสุขภาพด้วยการรับประทานอาหารให้ครบหมวดหมู่โภชนาการ หลีกเลี่ยงอาหารที่มีคอเลสเตอรอลสูงและออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ ที่สำคัญควรเข้ารับการตรวจสุขภาพประจำปี อย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง เพื่อป้องกัน รู้เท่าทันและลดโอกาสเสี่ยงของการเกิดโรค